Hasan Tahir ve safran bitkisi
Hasan Tahir, 1973 yılında Bulgaristan’daki baskıcı rejimden kaçarak, senelerdir İsveç’te mülteci olarak yaşamıştır. İsveç’ten emekli olduktan sonra, Kırcaali’nin Güren(Zvezdel) köyüne yerleşmiştir.
Hasan Tahir, Bulgaristan’da safran bitkisiyle özdeşleşen birisidir. Çünkü senelerdir Kırcaali bölgesinde safran yetiştirilmesi için mücadele vermektedir. Bölgenin iklim şartları, safran yetiştirmek için çok uygun olduğunu düşünmektedir. Safranı, bölge insanını sefaletten kurtaracak bitki olarak görmektedir.
Hasan Tahir ile senelerdir Facebook arkadaşlığımız olsa da, hiç yüz yüze görüşmemiştik.
Görüşmemize, BAL-GÖÇ’ün Kırcaali’de verdiği iftar yemeği vesile oldu ve ertesi günü, safran konusunda söyleşi için, ALTAY Derneğinde görüşme kararı aldık.
İşte Hasan Tahir ile yaptığımız söyleşi:
Hasan bey, safran nedir, ne için kullanılır?
Safranın kullanılmadığı alan yoktur, ilaç sektöründen tutun da, gıda sektörüne kadar. Fakat en çok ilaç yapımı için kullanılır. Dünya Sağlık Örgütü, safran sayesinde beş yıl içinde kansere çare bulacağını iddia ediyor.
Peki, safran yetiştirilmesi için bizim Kırcaali bölgesi uygun mu?
Hollanda ve İran bilim adamlarına göre, Balkan Yarımadası, safran yetiştirilmesi için en uygun bölgedir; iklim şartları, hava akımları, yağmur gibi etkenler safran için en uygundur…
Safran tohumu nasıl bir şey ve ne zaman ekiliyor?
Safran tohumu, arpacık boyutundadır ve Ağustos ayında ekilir. İki ay sonra da çıkan çiçekleri toplanır ve kurutulur. Çiçekler üş kısımdan oluşur; kırmızı, mavi ve sarı. En değerli kısmı, kırmızı olanıdır ve asıl safran ona denir. Çiçeklerin her renk kısmı, çeşitli alanlarda kullanılır. Hatta safrandan şekerleme, alkollü içki dahi yapılır.
Kırcaali bölgesinde safran yetiştiren var mı?
Evet denendi. Kırcaali bölgesi, safran için en uygun iklim şartlarını taşıyor.
Safran gramla mı satılıyor, yoksa kiloyla mı?
Safran miligramla satılıyor.
Bir dönümden kaç kilo kuru safran elde edilebilir?
Güzel bir bakım ile, otlardan temizlenerek bir buçuk kiloya kadar sarı, bir kilodan üç kiloya kiloya kadar kırmızı, 40 kiloya kadar da mavi kuru safran elde edilebilir. Belirtmek isterim ki, safran için yağmur suları yeterli, yani sulanmaz.
Bir kilo kuru safranın fiyatı nedir?
Safranın sarı ve kırmızı kısmının kurutulmuş kilo fiyatı 500 ile 1500 EURO arası, mavi kısmının fiyatı ise, 500 EURO civarındadır. Yılda bir dönümden ortalama 25 bin EURO kazanç sağlanır.
Bir dönüme ne kadar safran tohumu ekilir?
100 bin adet tohum, ortalama 40-50 kilodur. Bunun maliyeti 250 EURO eder.
Farz edelim ki köylünün birisi yılda 50 kilo safran elde etti, bunun pazarını nerede bulacak, yani ürettiğini nereye satacak?
Biz Uluslararası Safran Üreticileri Derneği olarak, buna aracı olup, bir çeşit borsa oluşturarak en iyi fiyatı veren ilaç şirketlerine pazarlıyoruz. Yukarıdaki fiyatlar, bu pazarın en düşük fiyatlarıdır.
Kırcaali bölgesinde hiç safran eken odlu mu veya siz kendiniz hiç safran ektiniz mi?
Küçük, küçük birkaç metre karelik yerlere ekenler var. Bizim insanımız çok temkinli, ilk baştan denemek istiyor ve geniş alanlara safran ekmek istemiyor. Kendi bahçemde 100 metre kare bir alana safran ekiyorum ve kendi ihtiyaçlarım için kullanıyorum; safran çayı, safran reçeli yapıyorum, safranı baharat olarak kullanıyorum vs.
Bulgaristan’da safran yetiştirip de para kazanan var mı?
Kırcaali bölgesinde hala yok, ancak Bulgaristan’ın bazı kısımlarında bundan hayli para kazananlar var. Onların İngiltere, Amerika gibi ülkelerde bağlantıları var, ürettiklerini o ülkelere satıyorlar…
Safranın faydaları ne zaman keşfedildi?
Şunu özellikle belirtmek isterim ki, Ortaçağda da Avrupa’yı veba hastalığından kurtaran safran bitkisidir. O çağlarda, safran çayını kullanarak veba hastalığının önüne geçilmiştir.
Safran hangi hastalıklara iyi geliyor?
Safran, birçok hastalığa dermandır. Özellikle kanser, Alzheimer gibi hastalıklara…
Safranın faydaları saymakla bitmez: İştah açar. Hafızayı güçlendirir. Vücuda kuvvet verir. Sinir zayıflığını giderir. Rahim hareketlerini arttırır. Kokusu yatıştırıcı ve rahatlatıcıdır. Öksürük, bronşit ve astımda faydalıdır. Ciltteki kaşıntıları ve sivilceleri giderir. Adet sancılarını azaltmakta da etkilidir. Uyarıcı etkisi ile cinsel isteği de arttırır. Diş etlerini kuvvetlendirir ve diş eti ağrılarını azaltır. Safranın karaciğer hastalıklarında da faydası olduğu biliniyor. Safran, kadınların aybaşı gecikmelerinde faydalıdır. Safran, sinirleri uyarıcı etkisi ile vücuda dinçlik, kuvvet verir, ateşi düşürür, öksürüğü keser. Safran, bu özelliği ile astım ve bronşit hastalıklarının tedavisinde çok faydalıdır.
Safranın yan etkileri var mı?
Hamileler hiçbir şekilde safran kullanmamalıdır! Safran, rahim kaslarını uyararak adet söktürücü etkisi gösterdiği için, bu özelliği ile düşüğe sebep olabilir.
Her şeyin fazlasının zararı olduğu gibi…
Fazla oranda safran kullanımı, zehirleyici olabilir ve hayati tehlike taşıyabilir; böbreklere zarar verebilir, kanamaya neden olabilir…
Söyleşi: Durmuş Arda
News
