Manevi dünyamız da kriz üstüne kriz atlatıyor. Neredeyse yokolma noktasına gelmiş. Bundan haberdar mıyız? Çünkü bu olay ne dünden, ne de bugünden.Bu süreç bir onbeş-yirmi yılın karşımıza koyduğu bir süreçtir. Eğer bunu siyasetçilerle paylaşırsak, bizi gerçekleri görmemekle, kutsallıklara başkaldırmakla suçlayacaklar…
Ama herşey, uluorta, meydanda. Dikkatımızı birazcık olsun yoğunlaştıralım, gerçekler gözümüzün içine girecekler.
Bir dost, Rodoplar’dan. Adı da Kristo! Yanık bağrı ile şunları paylaştı: „Çocuklarımız, birer zombi olup gittiler. (Zombi) yani bir nevi mankurt, öteki dünyaların adamı. Herçeşit duygudan, kural ve kaideden uzaklar, Onlara bir kültürden, bir medeniyetten bahsedemezsin ki…”
İnsan, nasıl nice bu acı gerçeklerden uzak durmak istese de, onlar gözlerimizin önünde, birileri kasıtlı olarak bunları yapıyor. İnternet, denilen seli, çığı bir yana bırakalım. Kültür alanında varlıklarını kanıtlayacak olan bir sürü kütüphane, sanatla uğraşan dernekler, kuruluşlar da teslim bayrağını kaldırmışlar, olup bitenlere rıza gösteriyorlar sanki.
Topluma gelince ne anımsadım? Büyük Kırgız yazarı, Çingiz Aytmatov’un bir eserinde söz ediliyordu.İnsanların „mankurtlaşması”. Geçmişleri, gelecekleri beyinlerinden siliniyor. Köklerinden, kökenlerinden kopuyorlar. Daha doğrusu, robotlaşıyorlar… Zaten bu sözcüğün çıkışı da Türk dillerinden olmalı. Bazı ağızlarda „man” kiriş anlamındadır. „Kurt” bildiğimiz vahşi, yırtıcı bir hayvan…
Bu, ön girişe ne gerek vardı? Bunun yorumunu okuyuculara bırakıyorum.
Sözüm, Rodoplu yazarlar üstüne. Bunlar tüm ülke yaratıcıları için de geçerli.
Bugün, Vasil Dimitrov ile „tanıştım”. Onu, siz de mi tanımıyordunuz? Bay Vasil’in o içli, nefis denemelerini, mensur şiirlerini hiç okumadınız mı?
İnanıyorum. Ne kendisini, ne de yapıtlarını bilmiyorsunuzdur! Çünkü, Vasil Dimitrovlar, kıyıda köşede, daha fazla kendi dünyalarında yaratıcılardır. „Büyük” isimlerden uzak ve hiçbir kimsenin, hiçbir kurum ve kuruluşun himayesinde de değil. Bay Vasil, birkaç ay önce dünyasını bitirdi. Şair, yazar dostları var mıydı? Bunu bilmiyoruz. Bildiğimiz, onun mektupları…
Bundan birkaç gün önce, Rodoplar’da yetişmiş,gazeteci-yazar Balin Smilyanov ile tanıştım. Daha doğrusu, onun kitaplarıyla. O da dünyasını yitirenler arasında. Bize, beş kadar kitap bırakmış. Okudukça, Balin’in kahramanları, senin de tanıdıkların olduğunu sezinliyorsun. Yazar, otobiografik eseri, „Damgalı Günler ve Geceler” de bizimle inişli, çıkışlı yaşamında, kalbindeki gizleri paylaşmaktadır.
Svilen Kapsızov, ilk Rodop roman yazarı ve şair. Genç nesillerden onun adını duyan var mı? Kırcali’den Momçil Petrov, yazar, gazeteci, ressam. Ölümünden önceki eserlerini, Rodoplar’ın tarihine, insanlarının menşeine adamıştı. Ecel onu kalemi elinde buldu. Tamamlayamadı yazacaklarını… Emel Ençev, Devinli yazar, toplumun ayak altına aldığı adamların kaderlerini edebiyatımıza ustaca maletti.
Mehmet Dursunski, yazar, tarihçi. Pomakların tarihi konusunda önemli araştırmalara imza atmıştır.
Jıltuşa’dan Svetla Uzunova, „Zerdalina” adlı şiir kitabında Rodop kadının şairane dünyasına inmeyi başarmıştı.
Kadir Osman, Krumovgratlı yazar. Niyazi Ramadan, yazar-eğitimci. Selahaddin Şakir, şair, Çernooçene’den vs vs.
Bu yaratıcılarımızı, ilgili dar çerçeve dışında hemen hemen tanıyan bulunmaz. Yerel televizyonlar, faaliyet gösterseler de kültüre, edebiyatçılarımıza zaman ayırmıyorlar. Yerel gazetelerde de yazar ve şairlerimize ait köşeler çok dardır.
Okullarda da okutulan edebiyat kitaplarında yazarlarımıza yer ayrılmamaktadır. Hal böyle olunca, genç neslimizin „zombileşmesi” kaçınılmazdır!
Emel Balıkçı
News
