Ankara’ nın, Kuzey Irak’ taki Mesud Barzani yönetimiyle uzlaşarak IŞİD kontrolünde bulunan Musul yakınlarındaki üsse asker göndermesiyle ilgili haberlerden önce çok azımız Kuzey Iraktaki Türk askeri varlığını biliyorduk. Sadece bizim değil dünya kamuoyunun bilmediği diğer husus, Kuzey Irak’ta konuşlanılmış olsa da Türkiye’nin, İran ve ABD’den sonra Irak genelinde askeri varlığını hissettiren üçüncü büyük ülke durumuna gelmesi. Kuzey Irak Başika’daki Türk asker sayısının bini geçmesi durumunda 2 binden fazla Türk askeri Kuzey Irak’ta geniş bir alana konuşlanmış olacak. Ancak bu rakamın gerçeği yansıtmadığı daha fazla sayıda Türk askerinin Kuzey Irak’taki TSK üslerinde konuşlanmış olabileceği askeri uzmanlarca belirtiliyor.
Rus uçağının düşürülmesinin ardından, Musul’un 32 km kuzeyindeki Başika bölgesine, tankçılar dâhil 600 kişilik asker sevkiyatı, Türkiye ve dünyanın gündeminde. Peşmergenin eğitimi amacıyla 2,5 yıldır Musul’da bulunan Türk birliğinde yapılacak görev değişimi için 150 asker, 20 civarında tank eşliğinde Başika bölgesine gönderildi. Türkiye’den gönderilen askeri uzmanlar; terör örgütü IŞİD’in elinde bulunan Başika’da Musullu Sünni Araplar eğittiği biliniyor Şimdiye kadar eğitim alan Musullu Sünni Arapların sayısının 3 bini bulduğu söyleniyor. Kampta IŞİD işgalinden kaçan ve Bağdat yönetimi tarafından görevden alınan Musul Valisi Esil Nuceyfi’de kalıyor. Nuceyfi kamptaki ofisinden Musul’a yönelik operasyonları yönetiyor ve Musul içindeki adamlarıyla irtibatı buradan sağlıyor.
TSK Kuzey Irak coğrafyasında farklı noktalarda kurduğu askeri üslerle peşmergeden başka diğer Sünni milislerinde eğitimiyle ilgileniyor. Örneğin son askeri sevkiyatın yapıldığı Başika bölgesi IŞİD’in elinde. Türkiye’nin Sünni Araplara askeri eğitim verdiği Zelikan Kampı, Musul’un kuzeydoğusunda, Başika’nın hemen kuzeyinde yer alıyor. Merkezi IŞİD’in işgalinde olan Başika, IŞİD karargâhlarına da 10 kilometre mesafede bulunuyor. Başika’nın çevresi ve kente nazır yükseltileri ise Peşmerge Güçleri’nin kontrolünde. İlçede Ezidi ve Şebek Kürtler’in yanı sıra Süryaniler ve Araplar da yaşıyor.
Kuzey Irak’ta Bamarni’de tanklar ve piyadeden oluşan 500 kişilik bir mekanize taburu var. Bamarni Osmanlı döneminde Musul Sancağı İmadiye Kazası içinde yerleşim birimi. Mart 2015’te Duhok yakınlarındaki Bamerni’deki askeri üsse tank ve silah takviyesi yapılmıştı. Bamarni’dei TSK üssü ile ilgili Zaho Askeri Akademisi Öğretim Görevlisi Albay Mesud Salih Muhammed’in aylar öncesinde verdiği bilgiye göre; Türkiye’nin Kürdistan Bölgesi’nde 38 tank ile 738 Türk askeri mevcut. Bu tanklar 38 kilometre uzaktan bilgi toplayabilir. Bamerni Havaalanı, elektronik sistemleri Türkiye’den getirilerek modernize edilip, tanklarla desteklenen bir askeri havaalanı.
Havaalanı, Dohuk’un Bamerni kasabasında bulunuyor. Havaalanı 36’ncı paralelin kuzeyinde, Türkiye sınırına 40 km mesafede. PKK’nin faaliyetlerini izlemek amacıyla 16 yıldır bölgede bulunan Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), Zaho’dan Çukurca bölgesine kadar olan 30 km derinlik, Bamerni Havaalanı’ndan iç bölgelere doğru ise 80 kilometrelik sınır şeridini kontrol altında tutuyor. Askeri birlikler ağırlıklı olarak tank ve topçu birliklerinden oluşuyor. Ayrıca Bamerni’de helikopterler konuşlandırıldı. Taarruz helikopterleri Kobra’ların olası sınır sızmalarında daha çabuk devreye girmesi için Bamerni’deki Türk birliğinin modernleştirilmesi birkaç yıl öncesinde gerçekleştirilmişti. Bu kapsamda keşif ve gözetleme yapan birlik hava üssüne dönüştürülmüş, Kobra ve personel taşıcıyı Sikorsky helikopterler konuşlandırılmıştı.
Türk askeri Bamerni haricinde Batufa, Kanimasi, Amediye, Şeladize ve Deraluk bölgelerinde bulunuyor. Akıncılar olarak bilinen, Kanimasi’de konuşlu birlik uzun süredir aktif görev yapıyor. Sınırın 5 kilometre içinde kurulan birlik teröristlerin geçişlerini kontrol, keşif ve gözetleme için oluşturulmuştu. Kanimasi’ye daha önce bordo berelilerden oluşan timlerle takviye yapılmıştı. Halen Sınırın sıfır hattındaki Kanimasi’de Bolu Komando Tugayı’ndan 400 kişilik bir grup mevcut. Bu komandolar PKK’nın sınır geçişlerine karşı konuşlanmış durumdalar.
Erbil, Zaho, Dohuk, Batufa, Süleymaniye ve Amadiye’de de irtibat timi olarak 130 kadar Özel Kuvvet (Bordo Bereli) bulunuyor. Özel Kuvvet, Peşmerge’ye eğitim de veriyor. TSK, şimdiye kadar aralarında çok sayıda komuta kademesinde yer alan üst rütbeli personel de dahil 2 bin 500’den fazla Peşmerge’ye eğitim verdi. 2,5 yıldır Musul’da olan Türk birliğinde hareketlilik oldu. Yaklaşık 150 asker, 20 civarında tank eşliğinde Zelikan Kampı’na gönderildi. Böylelikle kamptaki Türk askeri sayısı yaklaşık 1000 oldu.
Türkiye’nin Kuzey Irak’taki askeri kamplarına asker ve mühimmat sevkiyatına karşı çıkan İran’ın itirazı komik ötesi. İran Meclisi Başkanı Ali Laricani, Türkiye’nin Irak’ın kuzeyine asker konuşlandırmasının bölgede sorunları tırmandırmaktan başka bir sonucu olmayacağını söylerken, Türkiye’nin Musul’a asker göndermesine tepki gösteren İran, “Ankara, Bağdat yönetiminden izin almalıydı” açıklamasında bulundu. İran’a sormazlar mı? Senin Irak’ta işin ne? Suriye’de işin ne? Yemen’de işin ne? Hatta Lübnan’da işin ne?
Şu yazdıklarım çok önemli lütfen bir yere kaydedin; Türk yetkililer Musul’daki Türk askeri birliğinin varlığından Amerika ve diğer koalisyon ülkelerinin önceden haberdar edildiğini açıkladı. Haberdar etme var ama işbirliği yok. Ayrıca Amerika Birleşik Devletler, bu adımın Türkiye ile Irak arasındaki anlaşma kapsamında olduğunu, IŞİD’le mücadele için kurulan koalisyon güçlerinin operasyonları dâhilinde olmadığını açıkladı. Bunun anlamı, Türkiye’nin er meydanına kendisi çıkmış olmasıdır. Peşmergeyle birlikte Sünni Araplarında eğitildiği Türk üssü Başika’da ikamet eden Musul eski Valisi Esil Nuceyfi’nin , 20 gün içinde önemli gelişmeler olacak” açıklaması çok mühim ip uçları içeriyor.
İpuçlarını merak etmişsinizdir; Türkiye’nin bu askeri hamlesi her ne kadar mevcut askeri kamplardaki askerlerin geri çekilip yenileri ile değiştirilmesi gibi lanse edilse de IŞİD kontrolündeki Musul etrafındaki çemberin daraltılmasına yönelik olduğu anlaşılıyor. Türkiye; mevcut anlaşmalar doğrultusunda askeri varlığını pekiştiren bu hamlesiyle aslında önümüzdeki süreçte net şekilde görebileceğimiz bir gelişmenin eşiğinde. Bu hamle Irak içinden Suriye sınırına tazyik başlatacağı gibi Musul’un statüsünde de bir değişikliğe yol açabilecektir. Bağdat yönetimi tarafından Musul’u IŞİD’e teslim etmekle suçlanan Musul eski Valisi Esil Nuceyfi, şimdi de Musul’u IŞİD’den Türkiye’ye teslim etmenin bir yolunu bulmuş olmalı. Hadi lafı uzatmayalım, Türkiye Irak’ a Musul’ u teslim atmaya gitti!
Ömür Çelikdönmez
News
