… Ve statüsü belirsiz kalan Özerk Yukarı (Dağlık) Karabağ…
Azerbaycan ve Ermenistan arasında 44 gün süren en son Karabağ savaşı, Azerbaycan lehine sonuçlandı. Daha doğrusu, Azerbaycan askerlerinin işgal edilen Cebrail, Fuzuli, Gubadlı, Zengilan bölgelerini kurtardıktan sonra, 7 Kasım günü, bir askeri dehayla Laçin koridorunda ve özerk Yukarı Karabağ sınırları içinde bulunan Şuşa’yı ele geçirdikten sonra da Ermenistan artık çözüldü. Çünkü Ermeni çetecilerin Ermenistan ile bağları kesildi ve başkent ilan ettikleri Hankendi’de Azerbaycan güçlerine sadece 10 km mesafedeydi…
Ruslar, Azerbaycan askeri dehasının Şuşa harekatını çok güzel özetlemişler…
İki gün sonra, yani 09.11.2020 tarihinde Ermeniler, Şuşa’ya havuç gibi- veya başka bir şekilde- uzanan Azerbaycan askeri dehasını gördüler, 15-20 bin kadar askeri gücünün de imha edilmesinden korktukları için Rusya’yı yardıma çağırdılar ve Azerbaycan şartlarının hemen hemen hepsini kabul etmek zorunda kaldılar.
Bu şartlara göre Ermeniler, 15 Kasım’a kadar Kelbecer, 20 Kasım’a kadar Ağdam, 1 Aralık’a kadar da Laçin bölgelerinin Azerbaycan’a geri iade edecekler. Özerk Yukarı Karabağ sınırları içinde olan Hadrut ve Şuşa, Azerbaycan kontrolünde kalacak. Etnik Ermenilerin kontrolünde olan Özerk Yukarı Karabağ bölgesine, Ermenistan’dan yeni bir koridor yolu yapılacak, aynı şekilde Azerbaycan’a bağlı olan özerk Nahçivan bölgesinden de- Ermenistan topraklarından geçmek üzere – bir karayolu koridoru oluşturulacak, her iki koridorun kontrolü ve gözetimi, Rusya tarafından sağlanacak. 90’lı senelerde yerinden yurdundan edilen, yani kaçkın olan 2 milyon civarındaki Azerbaycan Türkleri, kendi evlerine dönebilecekler.
Ermeniler, 4 bin kilometre karelik özerk Yukarı Karabağ bölgesinin bir kısmını kaybettikleri gibi, bu bölge dışında işgal ettikleri 14 bin kilometre karelik bir alanı da kaybettiler.
Ancak bu antlaşmanın bir kısım muğlak tarafları da var ve şu sorular güncelliğini koruyor:
– Özerk Karabağ sınırları içinde kalan Ermenilerin elindeki ağır silahlar alınacak mı?
– Ermeni paramiliter güçler, yani fitne grupları dağıtılacak mı?
– 4 bin km2’ye yakın bir alanda olan Özerk Yukarı Karabağ’nın ilerideki statüsü ne olacak?
– 1992 yılında, 613 sivil Azerbaycan Türkü’nün katledildiği Hocalı kasabasının statüsü ne olacak?
– Sivilleri katleden Ermeni çeteciler, mahkemelerde yargılanacaklar mı?
– Kurtarılmış bölgeler dışında, yani özerk Yukarı Karabağ sınırları içinde de, Türkiye Cumhuriyeti Silahlı güçleri, gözlemci veya barış gücü olarak bulunabilecekler mi?
Bunlar gibi, yüzlerce soru, cevabını bekliyor!
Durmuş Arda
News
