Bilindiği gibi DS, Bulgaristan’daki totaliter rejim döneminde kurulan, Hitler Almanya’sının Gestapo veya SS organizasyonlarına benzer bir örgüttür.
Kapo veya Kapos ise, bir dilim ekmek veya ufak tefek çıkarlar için nazilerle işbirliği yaparak, toplama kamplarında kendi Yahudi halkını gaz ocaklarında yakan, eziyet eden, hatta bazen nazilerden daha acımasız, daha gaddar olan zayıf karakterli Yahudi asıllı nazi işbirlikçilerine denir.
Bulgaristan’daki DS’nin de kapoları vardı. Bu kapolar genellikle Türk ve Pomak asıllıydılar.
Bulgaristan’daki totaliter rejimin Türk ve Pomak asıllı kapoları, 60’lı ve 70’li senelerde Türklerin kılık kıyafetlerine, Pomakların ise asimilasyonu sürecinde DS’nin en acımasız elemanlarıydılar. Aynı kapolar, 80’li senelerde Türklere yönelik asimilasyon sürecinde de ön saflarda yer aldılar.
DS’nin Türk asıllı kapoları, ibadet edilmesin diye cami önlerinde nöbet tutar, ev ev dolaşıp buzdolaplarında kurban etleri ararlar, Türkçe konuşanlara ceza keserler, Türk asıllı çocuklara Türkçe konuşturmazlar. Karşıkaya’ya veya komşu köye, Türk asıllıların isimlerini döve döve Hıristiyan- Slav isimleriyle değiştirerek sakatlayan çok kapo vardır.
Türklere yönelik asimilasyon süreci döneminde DS’nin kapoları, yüzlerce Türk’ün katledilmesine(bunların arasında 20 aylık bir bebek ve 16 yaşında bir çocuk da vardı), binlercesinin işkenceden geçirilmesine, binlercesini Belene kampına sürülmesine vesile oldular.
Bulgaristan Parlamentosunda kurulan Dosyalar Komisyonu, Bulgaristan’da 2000’li senelerden sonra devlet görevlerinde bulunan eski DS ajanlarını açıklamaktadır.
İşte Dosyalar Komisyonun, 24.01.2022 tarihinde, Kırcaali bölgesinden 7 DS- kapo ajanının daha açıkladığı isimler:
1. Kızılağaç(Kirkovo) Kraldere (Kran) köyünden Recebali Yusuf Hasan:
2. Kızılağaç Alacılar (Bagriltsi) köyünden Sabri Yuseyin Daud.
3. Kızılağaç Danışmandere(Samovila) köyünden Yusuf Mehmed Mollahasan.
4.Kırcaali’nin Maruflar(Kruşevska) köyünden Mustafa Osman Mustafa:
5.Kırcaali’nin Doyranlar(Doyrantsi) köyü doğumlu, Visallar’da görev alan Fikret Akif Mustafa.
6. Mestanlı’nın Çakmaklar(Kremenets) köyünden Krasimir Krasimirov Serbezov.
7. Mestanlı’nın Kızköy(Momina Sılza) köyünden Haşim Osman Veli.
Ne yazık ki, yukarıdakiler Bulgaristan’da kapoluk yapanların sadece birkaç tanesi. Bunların daha önce yüzlercesi açıklanmış olsa da, binlercesinin hala devlet görevi almadıkları için DS ajanlıkları açıklanmamaktadır.
1945 yılında, nazi Almanya’sı yenildikten sonra, Yahudi kapolar da mağdur olduklarını belirttiler, ancak birçoğu idam cezasından veya hapis cezasından kurtulamadı.
Bulgaristan’daki sözde Türk asıllı kapolar da, 1989 yılında Bulgaristan’daki totaliter rejim çöktükten sonra, kendilerinin de mağdur olduklarını belirttiler. Ancak bunların arkasına düşen olmadı, hiçbiri yargılanmadı. 1989 göçünün en büyük etkenlerinden olsalar da, kapoların birçoğu Türkiye’ye göç etti, hatta birçoğu şimdi Türkiye’deki devlet dairelerinden emekli oldu…
Bulgaristan’da ise, devlet kademelerinde çalışmaya devam ederek bir nevi ödüllendirildiler.
Durmuş Arda
News
